Oude Warande | sterrebos in Tilburg

Bijgewerkt op 2022-08-20 om 23:53:44 door Harrie

De Oude Warande

Beknopte informatie over park de Oude Warande in Tilburg. Geschiedenis, karakter, omgeving.

Oude Warande – landkaart – OpenStreetMap

De jaarlijkse Lustwarande – algemene info

Praktische informatie over de jaarlijkse Lustwarande, een inmiddels internationaal bekende tentoonstelling van sculptuur in de Oude Warande.

Lustwarande vindt plaats van het voorjaar tot in de herfst. Behalve de naam Lustwarande krijgt de expositie elk jaar ook een specifieke naam die betrekking heeft op de tentoongestelde beelden.

*** zomer 2022 ***

Lustwarande 2022 – GODHEAD

Lustwarandes tot nu toe

• 2000 Lustwarande / Pleasure-Garden (zie Wiki Midden-Brabant en ook deze terugblik door Gerrit van den Hoven in het Brabants Dagblad van 2019-05-23)
• 2004 Disorientation by Beauty
• 2008 Wanderland
• 2009 Stardust (zie Stardust en Grotto)
• 2011 Raw
• 2015 Rapture & Pain
• 2016 Luster – Clay in Sculpture Today
• 2017 Disruption – Remapping Nature
• 2018 Hybrids
• 2019 Delirious
• 2021 STATIONS
• Lustwarande 2022 – GODHEAD

Praktische info – route, plattegrond

Zie ook Lustwarande.org voor info over 2022 GODHEAD

De Oude Warande in Tilburg is een bosachtig park. Kijken we met de windroos mee – noord, oost, zuid, west – dan ligt de Oude Warande tussen:

• N » Wandelbos / Reeshofdijk / de spoorlijn Tilburg-Reeshof – Tilburg-Universiteit
• O » Warandelaan / Universiteit van Tilburg
• Z » Bredaseweg
• W » Zwartvensepad / Zwartvenseweg

Er zijn 2 barrières: aan de noordkant de spoorlijn en aan de zuidkant de Bredaseweg. Verder kun je overal de Oude Warande in. De volgende 3 ingangen zijn het handigst.

Ingang 1: Hoek Bredaseweg/Warandelaan

De eerste voor de hand liggende route is als volgt. Bredaseweg »» afslaan bij restaurant Auberge du Bonheur »» het parkeerterrein rechts laten liggen (of je fiets daar tegen de horizontale boomstammen zetten) »» misschien een praatje maken bij de kassa (boekje annex entree kun je gewoon met gewoon geld aanschaffen bij de Grotto) »» en de brede beukenlaan in, naar het middelpunt van het sterrebos.

Ingang 2: Warandelaan, tegenover het westelijke parkeerterrein van de Universiteit van Tilburg.

Als je in Tilburg uit oostelijke richting naar de Oude Warande fietst of loopt (Spoorlaan of noordelijker, en vanaf station Universiteit), kun je het beste via de universiteit gaan (Prof. Verbernelaan / Hogesschoollaan » Universiteitslaan » parkeerterrein » Warandelaan oversteken » de Faculty Club links laten liggen. Pakweg 100 meter verder de plattegrond op de roestige paal (die plattegrond staat ook op deze pagina) fotograferen of in je opnemen » en hup, de lanen op, de paden in!

Ingang 3: Zwartvenseweg of Zwartvensepad: bij de spoorwegovergang

Kom je uit Bels via het Lijntje, of over de Bredaseweg uit westelijke richting (Reeshof, Wijkevoort, Stad Parijs, Hulten, Dorst, Breda, etc.), pak dan het chique rode fietspad langs de Zwartvenseweg.

Dat fietspad heet Zwartvensepad en wordt geflankeerd door een paar honderd meter prachtige Japanse Duizendknoop, vakkundig & royaal aangeplant (lees: onnozel & massaal verspreid) door de Dienst Publieke Werken met zijn graafmachines. Of door ingehuurde privébedrijven, da’s al een paar decennia in de neoliberale mode.

Je fiets kun je kwijt in de fietsenstalling van boomstammen bij het noordwestelijke puntje van de Oude Warande, vlak voor de spoorwegovergang. Kom je in een soort automobiel, rij dan over de Zwartvenseweg, parallel aan het Zwartvensepad.

Kom je uit het westen via de Reeshof en de Reeshofdijk (onderdeel van de F58), sla dan vlak voor het Wandelbos rechtsaf en draai de Zwartvenseweg op.

Na een paar honderd meter ga je de spoorwegovergang over. Meteen daarna is links een fraaie ingang, vlak bij de al genoemde fietsenstalling van boomstammen. Loop de Warande in en ga (bijvoorbeeld) rechtdoor, de laan in die je voor je ziet. Die laan komt uit bij de Grotto, en wel zoals te zien is op de foto hierboven.

Grotto

Bijna overal kun je dus het sterrebos in. En… alle wegen leiden naar (de) Grotto. Waar je ook binnenkomt, al gauw zie je een van de brede lanen voor je die recht naar het midden van de ‘ster’ leiden. Dat middelpunt is het grote ronde grasveld met daarop (en half erin) Grotto, een kunstwerk van Callum Morton (2009). Het is een zwarte, spiegelende ‘grot’ met koffie, kaartjes & kassa. En Saskia.

Entree, kaartje, plattegrond, boekje

In de Grotto kun je een gidsje kopen. Dat is dan meteen ook je toegangsbewijs en je bijdrage (zie ‘t groene bord). (Zo ging het althans tot in 2019. Hoe het in 2022 zal gaan, wordt vermeld op Lustwarande.org/bezoek.)

℘

Oude Warande – mijn voorlopige actielijst

Losse opmerkingen en zaken die ik nog moet doen

• De geschiedenis van dit fantastische sterrebos (zonder onzinnige tussen-n), daar moet ik me nader in verdiepen.
• Flora & fauna – sparren en spechten, eiken en eekhoorns, beuken en aardappelbovisten.
• Plattegronden / landkaarten – ook leuk.
• Dat je je hond aangelijnd moet houden. Ja, doe het! Je zult dan een lichtend voorbeeld zijn voor menig ander, want er lopen meestal meer honden los dan er borden staan dat dat niet mag. Godverdomme.
• Grotto, een kunstwerk uit 2009 van Callum Morton, dat dienst doet als koffiekamer / theehuis of hoe zal ik het noemen. Er is ook een bescheiden terras bij.
• Kennelijk vond iemand het terras té bescheiden, want er is een “omgevingsvergunning” aangevraagd en verleend voor het “tijdelijk uitbreiden van het terras bij Grotto in verband met Corona.” [pdf]
  Die Corona heeft blijkbaar een bijzonder uitgebreid zitvlak. En hoe tijdelijk de uitbreiding ten behoeve van mevrouw Corona zal zijn, dat moet nog maar blijken.
• Noordwestelijk van de Oude Warande: de Stadsakker. Op een groot deel daarvan komt de voortzetting/vervanging van Stadstuinderij Piushaven. De nieuwe tuinderij krijgt de hippe naam GroeiTuin013 [kopie hier] en zal een “toegangspoort” (?) zijn naar Stadsbos013. Dat Stadsbos013 is een verzameling gebiedjes waar vermoedelijk meer stoeptegels liggen dan bomen staan. Maar oké, elke boom is er een. Bomen heersen!
• Afhankelijk van wat er online al gemakkelijk te vinden is, moet ik misschien wat meer informatie opduikelen over het voormalige Tilburgs Dierenpark (hoek Warandelaan/Bredaseweg). Het heeft bestaan tot 1973. Jammer genoeg zijn er nauwelijks zichtbare sporen van achtergebleven. Die zijn er echter wel. En ze leven! Deze levende sporende zijn Siberische grondeekhoorns. Ze zijn een onbedoeld maar geinig afscheidsgeschenk van de verdwenen dierentuin aan de Oude Warande. Onlangs (januari 2021, dacht ik) zijn een halve kilometer verderop langs de Bredaseweg een stel van zulke eekhoorns als grote houten beelden langs de weg gezet. (link[s] nog opzoeken) [NB Eind september 2021 fietste ik langs het benzinestation van het misdadige @shellmustfall op de spie tussen Baronielaan en Bredaseweg. Daar ongeveer zag ik de houten beelden staan. Ik zal er voor de volledigheid eens een foto van maken, maar er is geen reet aan.]

Rondje om de Oude Warande

• Wanneer je helemaal om de Oude Warande heen loopt, kom je van alles tegen. Je vertrekt bijvoorbeeld bij de spoorwegovergang en gaat zuidwaarts. Tegen de klok in kom je dan onder meer voorbij de volgende ‘verschijnselen’.
  Het Zwartvensepad (fietspad, loop dus links) met woekerende Japanse duizendknoop, ook massaal aanwezig bij de spoorwegovergang. Wat zuidelijker is er een ‘plantage’ van 400 meter lang. Op één plek heeft deze Duizendknoop zich al 30 meter het bos ingewerkt (2019) (2020: 45 meter, 2021: 50 meter). De Japanse duizendknoop is keimooi, maar heeft rampzalige gevolgen voor gebieden waar met de grond is of wordt gerommeld. Niets kan dan z’n opmars nog stuiten.
  De gezellig bedoelde toeristische bordjes met ‘Bels Lijntje’ erop herinneren de voorbijganger aan de door de naoorlogse liberalen vernielde spoorverbinding Tilburg-Turnhout, die hier een deel van het internationale, Europese ov had kunnen zijn. (‘Europa’ en ‘verbinding’ zijn blijkbaar slechts propaganda en leugens van de heersende klasse. Leden (of loopjongens) van de heersende klasse rijden in auto’s ter waarde van een huis, of nemen het vliegtuig. Ja, het is vlieg-tuig.)
• Dan komen we langs de hockeyvelden inclusief compleet krankzinnige lichtvervuiling, soms tot middernacht en op volle kracht. Die hockeyvelden hebben trouwens heel wat van de Oude Warande afgeknabbeld. (Het afknabbelen gaat ‘gewoon’ door, zoals met het neerploffen van de Faculty Club aan de oostelijke kant van de Warande, vlakbij de dader: de monsterlijk uitdijende UvT).
  Oké, rustig maar, Harrie. We steken de Bredaseweg over, een continue bron van ongevraagd gratis ultrafijnstof voor extra diep in je longen.
  Meteen linksaf (nog net bij Sparrenhof, met meer metalen hekken dan sparren) de Bredaseweg langs, met aan de rechterkant een paar obscure privélandgoederen met poorten, hekken, poorten en hekken en prikkeldraad en nog meer hekken. En bordjes ‘verboden toegang’ natuurlijk, bij of tegen die verrekte hekken. (Recent geplaatste hekken zijn altijd donkergroen. Groen is hip, groen is niet aan te slepen, met groen verkoop je alles, zelfs ijzeren hekken in de bossen en overal.)
• Als je het horecabedrijf Auberge du Bonheur van de keten Auberge du Bonheur (aan de overkant van de weg) voorbij bent, steek je over – NB er zijn daar geen voetgangerslichten! – en loop je het fietspad langs de Warandelaan op. Als je oplet, zie je meteen aan het begin van de Warandelaan (dus rechts, hoek Bredaseweg), een flinke woning. Het huis en de poort (aan de Bredaseweg) zijn waarschijnlijk de enige stenen en ijzeren overblijfselen van het Tilburgs Dierenpark.
• Aan het einde van de Warandelaan is rechts de hogeschool waar ik ooit relaxt maar onverzettelijk op de grond zat want het was een sit-in :-) en die nu Universiteit van Tilburg heet (yes, yes, no, I know! :-) en daarom gaan we lekker linksaf, de Oude Warande in. Na de fucking Faculty Club (een ordinair eliterestaurant dat óók al ‘gewoon’ in de Oude Warande is neergeploft – oké, vooruit dan, één positieve noot: in de loop van 2020 is daar ‘aan de straatkant’ door Brabant Water een watertappunt aangelegd), eh… waar was ik, o ja, dus na die F. Club zo snel mogelijk weer naar rechts, eventueel over een ochtendgymnastiektraject. Door blijven lopen totdat een spoorlijn je zomaar de weg verspert. En de bijbehorende hekken, ‘natuurlijk’. Ja, die zijn groen, ‘natuurlijk’.
• Ga weer links (hoe linkser, hoe toffer; bovendien zou rechtsaf gaan je naar NS-station Universiteit brengen) en volg het smalle, ietwat onregelmatige pad langs het spoor. Een paar honderd meter lang zie je vooral half gesloopte sparrebossen. Een triest gevolg van langdurige droogte. Waarom bomensloopbedrijf Weijtmans ze hier en daar op 4 meter hoogte afbreekt en dan laat staan, is me een raadsel. Dat dat allemaal dient om de verder verspreiding van letterzetters te voorkomen, lijkt me sterk.
  Het genoemde spoor is de spoorlijn Eindhoven-Breda, met – ja, daar zijn ze weer – kilometers hekken eromheen, want overal moet een hek omheen, overal moeten hekken staan, overal, nietwaar. Nee, liever niet, stelletje irritante hekkofielen.
• Na dit avontuurlijke blokje om ben je terug bij de fietsenstalling annex parkeerplaats bij de spoorwegovergang op de Zwartvenseweg. Vlak voor je die plek bereikt, loop je over het niet meer zichtbare traject van de spoorlijn naar Turnhout, het Bels Lijntje.

De verdwenen sporen

Wat betreft de vernielde spoorverbindingen met Duitse en Vlaamse landstreken: alle Belze en Duitse Lijntjes zijn vakkundig naar de gallemieze geholpen. Zie voor de trieste geschiedenis hiervan de fantastische Atlas van de verdwenen spoorlijnen in Nederland, V.M. Lansink en J.M. ten Broek, 2016¹ en 2016⁴, ISBN 9789462581388. Zie eventueel ook een discussie in 2016 op het forum van Beneluxspoor.net over het boek.

❦

Bronnen

DOOR DE BOSGEBIEDEN IN TILBURG-WEST, Buitengebied Tilburg 15 KM, door Charles Aerssens. Voor, ik citeer:: “Lange Afstand Wandelvereniging “VIA-VIA”. Gewijzigd en aangepast op 14-10-2020 door C.P.J. Aerssens” [kopie hier]

Het is een geweldig informatieve webpagina. Daar kan ik nog een puntje aan zuigen! Ze is bijgewerkt op 14 oktober 2020 en toont een foto van paviljoen Grotto met op een van de spiegelende wanden de oproep “Lustwarande moet blijven!”

In een sterrenbos neemt de mens de regie over van de natuur, door Wim Pijbes, NRC, 12 november 2020 (kopieën: archive.org & archive.today)
“In Tilburg ziet Wim Pijbes een puntgaaf sterrenbos, met acht mathematisch aangelegde lanen die als hoofdassen op een centraal punt bijeenkomen.”

De Oude Warande in Tilburg, Brabants Erfgoed, 17 november 2017. (Naar: J. van Oudheusden, Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, Den Bosch, 2014, p. 137) [kopie hier]

Oude Warande – Wikipedia

❦

home | overzicht | Oude Warande | Lustwarande 2021 – STATIONS | LW 2019 | LW 2018 | LW 2017 | LW 2016 | LW 2015 | LW 2011 | Lustwarande 2004 | Dan Weiss | Richard Long | Mark Wallinger | archieven | validator | harrie@harriebaken.nl | dagboek